Obecnie klimatyzacja samochodowa nie jest żadnym wyznacznikiem luksusu, jak było to niegdyś. Teraz jest to niemal standardowe wyposażenie każdego auta, przynajmniej tego, które stoi w salonie i zeszło z taśmy produkcyjnej.
Zanim jednak mogliśmy delektować się przystępną temperaturą w samochodzie w trakcie słonecznych wiosen i gorącego lata, gdzieś to się musiało zacząć.
Od czego się zaczęło?
Współcześnie trudno wyobrazić sobie życie bez pewnych udogodnień. W każdej dziedzinie życia specjaliści od innowacji dążą do tego, by umożliwić użytkownikom poszczególnych rozwiązań maksymalny komfort.
Nie inaczej jest w przypadku motoryzacji. Klimatyzacja jest montowana fabrycznie już nie tylko w modelach luksusowych (np. z segmentu D), ale też w mniej prestiżowych autach. Czy taki stan rzeczy jest optymalny? Jakie są wady i zalety klimatyzacji samochodowej?
Po raz pierwszy klimatyzację wprowadzono już w latach 30. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych. Amerykańska motoryzacja rozwijała się dynamicznie, a inżynierowie systematycznie wprowadzali kolejne innowacje. Początkowo klimatyzacja samochodowa miała rzecz jasna dość prymitywną formę – nie można było m.in. regulować temperatury wewnątrz pojazdu. Zmiany zachodziły jednak stopniowo i już w kolejnych dekadach udoskonalona forma systemu powoli zaczęła stawać się standardowym elementem wyposażenia.
W Europie popularność klimatyzacji zaczęła wzrastać dużo później, głównie z uwagi na dużo większe straty gospodarcze spowodowane wyczerpującym konfliktem zbrojnym z lat 1939 – 1945. Prawdziwa rewolucja w zakresie dostępności klimatyzacji samochodowej dokonała się w przeciągu dwóch ostatnich dekad. Dziś znaczny procent pojazdów na świecie posiada to udogodnienie – rzecz jasna, w różnych postaciach.
Klimatyzacja samochodowa i jej rodzaje
Wyróżniamy dwa rodzaje klimatyzacji samochodowej – uruchamianą automatycznie oraz manualnie. Czym różnią się te dwa warianty?
Klimatyzacja manualna
Manualna klimatyzacja jest o tyle mniej komfortowa, że trzeba zwracać uwagę na cykliczne włączanie i wyłączanie systemu, by utrzymać temperaturę wewnątrz samochodu na zadowalającym poziomie. W tym przypadku sterowanie odbywa się ręcznie poprzez wykorzystanie pokrętła na desce rozdzielczej. Z reguły klimatyzacja manualna w samochodach składa się z włącznika i dwóch pokręteł służących do regulacji temperatury powietrza oraz siły nadmuchu. To rozwiązanie ma wielu zwolenników, ponieważ jest proste w obsłudze i pozwala samemu kontrolować odpowiednie parametry. Jest również nieco tańsze niż klimatyzacja automatyczna, ale dla wielu osób nie zapewnia tak dobrego komfortu jak climatronic.
Klimatyzacja automatyczna
Automatyczna klimatyzacja (powszechnie nazywana mianem climatronic – od firmy, która jako pierwsza wypuściła na rynek takie rozwiązanie) pozwala na ustawienie pożądanej temperatury na elektronicznym wyświetlaczu. Następnie system samodzielnie „troszczy się” o to, by wprowadzone parametry zostały zachowane – komputer dobiera zarówno siłę nawiewu powietrza, jak i kierunek. Bodźcami do regulacji wahań temperatury wewnątrz auta są sygnały wysyłane przez czujniki rozmieszczone w kabinie. Klimatyzacja automatyczna szybko stała się standardem w większości nowych samochodów, ponieważ wymaga niewielkiej ingerencji użytkownika, zapewniając pełną wygodę obsługi i komfort w trakcie jazdy.
Budowa klimatyzacji samochodowej
Niezależnie od wybranego przez nas typu klimatyzacji, ogólne zasady jej funkcjonowania pozostają podobne.
Na ogół w instalacji znajdziemy stałe elementy, na które składają się:
- chłodnica klimatyzacji (inaczej skraplacz wyposażony w wentylator),
- parownik,
- kompresor,
- zawór rozprężający gaz,
- ciekła substancja, która poprzez przejście w stan gazowy umożliwia schładzanie wnętrza samochodu.
Koszty klimatyzacji
Klimatyzacja samochodowa nie jest już obecnie wyznacznikiem luksusu, choć jeśli chcemy z niej korzystać, wciąż musimy liczyć się z dość znacznymi wydatkami. Koszty nie zależą jedynie od tego, jaki będzie rodzaj naszego układu klimatyzacyjnego, ani nawet od cen ewentualnego montażu (jeżeli samochód nie posiada fabrycznie zainstalowanego systemu).
Istotna jest również sama eksploatacja oraz regularna konserwacja układu. Korzystanie z klimatyzacji samochodowej zwiększa zużycie paliwa, zarówno na mniejszych, jak i większych dystansach. Wpływ włączonej klimatyzacji szacuje się nawet na dodatkowe 10 procent ogólnego spalania! Te parametry dodatkowo mogą ulec zwiększeniu, jeżeli chcemy poruszać się dynamiczniej (co, zaznaczmy, może być utrudnione przy włączonym chłodzeniu – zwłaszcza, jeżeli silnik nie należy do najmocniejszych).
Samochody wyposażone fabrycznie w układ chłodzący są droższe średnio o 2,5 – 6 tys. złotych. Jeśli auto jest pozbawione takiego udogodnienia, montaż klimatyzacji może kosztować od 1,5 do nawet 10 tysięcy złotych. Wiele zależy od modelu samochodu oraz typu urządzenia.
Klimatyzację można umieścić również w niewielkich modelach samochodów. Rzecz jasna wtedy wzrastają koszty eksploatacji – szczególnie w ramach zużycia paliwa. Do wydatków należy również doliczyć serwis i naprawy. Konieczne jest kontrolowanie stanu sprężarki, ponieważ każdy wyciek oleju może powodować jej szybsze zużycie. To kosztowny element, dlatego „profilaktyka” jest tutaj jak najbardziej wskazana. Ponadto warto sprawdzać szczelność całego układu, a także stan filtra powietrza (i to niezależnie od aktualnej aury czy pory roku). Sam przegląd, o ile nie jest wymagana żadna wymiana, nie jest zbyt kosztowny i zamyka się w kwocie około 200 – 300 złotych.
Zalety i wady systemu klimatyzacji
Dlaczego warto zdecydować się na montaż systemu bądź zakup auta wyposażonego w klimatyzację? Jak się okazuje, nie tylko ze względu na komfort. Badania udowodniły, że w pojazdach pozbawionych odpowiedniej wentylacji wzrasta zagrożenie spowodowania kolizji. Nawet klimatyzacja manualna może więc stanowić optymalne rozwiązanie, z którego możemy korzystać również w miesiącach zimowych. Choć oczywiście nie trzeba się wtedy specjalnie ochładzać, klimatyzacja zapewnia właściwą wentylację i zapobiega parowaniu szyb.
Nie można jednak zapominać o wadach tej instalacji. Poza wspomnianymi (czasem bardzo wysokimi) kosztami montażu i użytkowania, udręką może stać się konieczność regularnej konserwacji – m.in. odgrzybiania, uzupełniania środka chłodzącego i innych kosztownych prac.
Odgrzybianie klimatyzacji w samochodzie
Przegląd klimatyzacji samochodowej oraz wymianę filtra powinno się przeprowadzać przynajmniej raz w roku. Należy się skupić również na jej oczyszczeniu i sprawdzeniu szczelności. Z jasnych powodów kierowcy przypominają sobie o klimatyzacji na wiosnę, gdy na zewnątrz robi się ciepło, a samochód wystawiony na nieśmiałe jeszcze promienie słońca potrafi się szybko nagrzać. Jest to błąd. Klimatyzacja powinna być włączana o każdej porze roku – nawet na kilka minut w tygodniu – by zapewnić cyrkulację powietrza w kabinie. W ten sposób powstrzymamy gnicie zanieczyszczeń na parowniku.
Jest kilka sposobów na odgrzybianie klimatyzacji. Najbardziej znaną i najtańszą metodą jest metoda piankowa, jednak są również inne sposoby, które opisujemy dokładniej we wpisie na temat odgrzybiania klimatyzacji samochodowej.
Wymiana filtra powietrza
Pierwszym filtrem, który podlega wymianie przy przeglądzie klimatyzacji, jest filtr kabinowy. Cyrkulacja powietrza jest ciągłym procesem, który pozostawia na takim filtrze widoczne zabrudzenia. Dlatego co jakiś czas warto taki filtr wyczyścić lub wymienić w krytycznych sytuacjach. Jest to prosta procedura, która nie wymaga specjalistycznej wiedzy.
Wymiana filtra osuszacza
Główną funkcją filtra osuszacza jest zabezpieczenie instalacji samochodowej przed nabraniem wilgoci, która mogłaby uszkodzić kompresor klimatyzacji i zawór rozprężny. Wymiany dokonujemy średnio co 2-3 lata, jednak nie znaczy to, że przez ten czas nie powinniśmy się nim interesować. Podczas corocznego sprawdzania stanu klimatyzacji warto poprosić mechanika o sprawdzenie wydajności filtra.
Warto wiedzieć: Wymiany filtra można dokonać jedynie w wyspecjalizowanym serwisie, gdyż tylko taki posiada niezbędne narzędzia.
Nabijanie klimatyzacji samochodowej
Jeśli nabijasz klimatyzację w salonie albo w warsztacie, to zawsze warto postarać się o kompletną diagnostykę. Najpierw fachowiec podłączy do gniazda diagnostycznego tester, który odczyta informacje o wszelkich anomaliach, by następnie uzupełnić czynnik chłodzący. Każdego roku z klimatyzacji samochodowej uchodzi około 10% środka smarującego wraz z czynnikiem chłodzącym.
Cena waha się zależnie od tego, czy nabijania dokonujemy w autoryzowanym serwisie, czy w warsztacie. Jednak możemy być pewni, że cena nie zejdzie poniżej 100 złotych. W autoryzowanych serwisach może wynieść nawet do 250 złotych.