Jak wybrać odpowiednie klocki hamulcowe?

Jak w porę zauważyć, że klocki hamulcowe są zużyte? Na co zwrócić uwagę przy ich zakupie? Jak znaleźć kompromis pomiędzy ceną a jakością? Co ile wymieniać klocki hamulcowe? Odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące wyboru odpowiednich klocków hamulcowych!

Każdemu kierowcy, po pewnym czasie i określonym przebiegu pojazdu, przychodzi zmierzyć się z wymianą klocków hamulcowych. Sprawa jest o tyle istotna, że stanowią one jeden z najważniejszych elementów układu hamulcowego, a więc systemu, od którego zależy nie tylko bezpieczeństwo kierowcy i jego pasażerów, ale również pozostałych uczestników ruchu drogowego.

Klocki hamulcowe i ich żywotność

Kluczową rolą klocków hamulcowych jest wytworzenie siły hamowania w hamulcach tarczowych poprzez obustronne ich dociśnięcie do tarczy hamulcowej. Fakt, że klocki pokrywa zużywalna okładzina cierna sprawia, że po określonym przebiegu (najczęściej po 20 – 40 tys. km) należy je zastąpić nowymi.

W praktyce, powinny zostać wymienione w momencie, gdy grubość okładzin spadnie poniżej ok. 3 mm lub gdy są one nierównomiernie zużyte. O tym, po jakim czasie warstwa materiału ciernego uszczupli się do takiego poziomu decyduje jakość klocków, styl jazdy oraz technika hamowania.

Co ile wymieniać klocki hamulcowe?

W wielu pojazdach o zużyciu klocka alarmuje zapalenie się kontrolki na desce rozdzielczej. Taki system ostrzegawczy jest automatycznie uruchamiany w sytuacji, gdy grubość warstwy ciernej spadnie poniżej określonego minimum.

Jego istotną wadą jest jednak to, że generuje sygnał alarmowy w oparciu o czujniki, które są umieszczane zazwyczaj jedynie na dwóch lub czterech z ośmiu klocków. W konsekwencji może to prowadzić do błędnych wskazań – zwłaszcza w starszych autach, gdzie klocki zużywają się nierównomiernie. Ponadto mechanizm ten nie zadziała również w przypadku:

1. uszkodzenia przewodów łączących czujniki z centralką,
2. montażu tańszych klocków, bez czujników,
3. gdy klocek ma wprawdzie wymaganą grubość, jednak warstwa cierna jest popękana.

O zużyciu klocka hamulcowego prędzej czy później poinformuje także dźwięk ocierania się metalowych płytek nośnych o tarczę hamulcową. Takich sytuacji należy jednak unikać – klocek całkowicie obdarty z warstwy ciernej uszkodzi bowiem tarczę, a ta do najtańszych nie należy.

To, czy warstwa okładziny ciernej ma wystarczającą grubość, można też sprawdzić samodzielnie. Wystarczy zdjąć koła i zerkając przez otwory kontrolne w zaciskach hamulcowych ocenić głębokość rowka, który znajduje się w okładzinach. Jeśli jest on ledwo widoczny, klocki należy wymienić.

Warto wiedzieć: W niektórych modelach aut system ostrzegawczy bazuje na czujnikach będących integralną częścią klocka. W innych przypadkach czujniki i klocki kupowane są oddzielne.

Dobre klocki hamulcowe – czyli jakie?

Wartość współczynnika tarcia materiału ciernego i jego zachowanie w różnych warunkach pracy to kluczowe kwestie, które pozwalają ocenić jakość danego klocka hamulcowego. Materiał cierny w dobrych gatunkowo klockach zapewnia:

1. wysoki i stabilny współczynnik tarcia niezależnie od prędkości jazdy, temperatury czy ciśnienia w układzie hamulcowym,
2. odporność na krótkotrwałe spadki współczynnika tarcia, które występują po kilku hamowaniach po rozpoczęciu jazdy (tzw. zjawisko fadingu),
3. ciche hamowanie i brak wibracji,
4. szybką regenerację (powrót do własności pierwotnych),
5. niski poziom zużycia klocków.

W praktyce, wiele tańszych klocków nie spełnia powyższych kryteriów. W ich przypadku mamy najczęściej do czynienia z sytuacją, w której współczynnik tarcia nie jest stały w całym obszarze hamowania. Oznacza to, że takie klocki nie tylko nie gwarantują pożądanej skuteczności hamowania, ale ulegają również szybszemu zużyciu.

Warto wiedzieć: W wielu tańszych klockach można zaobserwować duży wzrost współczynnika tarcia podczas hamowania przy niższych prędkościach. Zazwyczaj prowadzi to do powstawania pisków.

Wybór klocków – kierować się ceną czy jakością?

Posiadacze starszych i niedrogich aut, poszukując części zamiennych do swoich pojazdów, kierują się przede wszystkim ceną. Takie podejście zazwyczaj dotyczy również klocków hamulcowych. Nie jest to błąd i przy spełnieniu określonych założeń można bez obaw wybrać taki wariant oszczędnościowy. Sprawdzi się on przede wszystkim w przypadku lekkich aut o niskiej mocy, użytkowanych w terenie płaskim i poruszających się na ogół z prędkością niższą niż 90 km/h.

W pozostałych przypadkach cena klocków nie powinna stanowić kluczowego kryterium decyzyjnego. Użytkownicy eksploatujący swoje samochody najczęściej w przeciętnych warunkach (średnia moc silnika, prędkość poniżej 100 km/h, dobre warunki na drodze, stosunkowo rzadkie korzystanie z hamulców) powinni już jednak montować klocki hamulcowe sprawdzonych marek (m.in. Blue Print, Bosch, Lucas, Tomex, Wertteile, Valeo).

Godnym polecenia rozwiązaniem jest wybór klocków producentów zaopatrujących w nie fabryki samochodowe, którzy sprzedają swoje produkty pod własną marką. Ich cena jest niższa od cen klocków z homologacją producentów aut, a parametry techniczno-eksploatacyjne praktycznie takie same.

Zgodnie z prawem wszystkie klocki hamulcowe powinny posiadać homologację ECE R90 (jej oznaczenie znajduje się zarówno na opakowaniu, jak i tylnej części produktu) określającą standardy jakościowe. W praktyce, norma ta nie jest zbyt surowa, o czym powinni pamiętać przede wszystkim posiadacze samochodów z mocniejszym silnikiem, którzy intensywnie eksploatują swoje pojazdy. W ich przypadku zalecany jest wybór droższych klocków hamulcowych z grupy Premium.

Warto wiedzieć: Do wyhamowania pojazdu z określonej prędkości potrzebna jest moc, która trzykrotnie przekracza moc potrzebną do rozpędzenia tego pojazdu do tej prędkości. Dlatego też szczególnie ważny jest wybór dobrej jakości komponentów układu hamulcowego.

Jak wybrać dobrze dopasowane klocki?

Wybierając klocki hamulcowe należy zwrócić uwagę przede wszystkim na ich dopasowanie do tarcz hamulcowych. Montaż miękkich klocków do tarcz wyprodukowanych z twardych stopów przełoży się na niższą skuteczność hamowania oraz ich szybsze zużycie. O braku odpowiedniego dopasowania pomiędzy tymi elementami najprawdopodobniej poinformują także nieprzyjemne piski, które będą słyszalne podczas hamowania. Jeśli jednak tarcze nie są zbyt twarde, a kierowca jeździ stosunkowo spokojnie, warto wybrać miękkie klocki, które szybko dopasują się do profilu tarczy.

Niekiedy podczas wymiany klocków pozostawia się stare tarcze hamulcowe. Taki zestaw wywiąże się ze swojej roli, ale pod warunkiem, że tarcze są nieskorodowane i gładkie. W praktyce, klocki hamulcowe danego producenta nie zawsze dobrze współpracują z tarczami innej firmy. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest więc wybór pełnego kompletu pochodzącego od jednego producenta.

Warto wiedzieć: Klocki hamulcowe można montować na starych tarczach, jednak ich grubość powinna być większa niż połowa grubości nowego klocka.

Jak wymienić klocki hamulcowe?

Wymiana klocków hamulcowych to rutynowa operacja, której wykonanie zajmuje mechanikom od 20 do 40 minut. Taka usługa dostępna jest praktycznie w każdym warsztacie, a jej koszt wynosi zazwyczaj ok. 50-80 zł. Górny pułap cenowy dotyczy przede wszystkim przypadków, w których konieczne jest oczyszczenie jarzma, prowadników czy zacisku, a także zastosowanie specjalnych past.

Klocki hamulcowe można też stosunkowo łatwo wymienić samodzielnie, przy czym należy pamiętać, aby zawsze wymieniać je parami, na całej osi. 

Warto wiedzieć: Żywotność tarcz hamulcowych jest zazwyczaj 2-3 razy dłuższa niż żywotność klocków. Jeśli tarcza kwalifikuje się już do wymiany, należy wymienić także klocki (nawet gdy ich okładziny wciąż są grube). Jeśli nie zostaną wymienione, profil tarczy dopasuje się do starych klocków.

O czym jeszcze należy pamiętać?

Zawsze po wymianie klocków hamulcowych należy przez pierwsze kilkadziesiąt kilometrów jeździć ostrożnie. Elementy układu hamulcowego muszą się bowiem do siebie dopasować, tak aby cały układ osiągnął osiągnąć pełną kompatybilność. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy wymienione zostały jedynie stare klocki i muszą „dotrzeć się” do starej tarczy.

Podsumowanie

1. Od stanu klocków hamulcowych zależy sprawność całego układu hamulcowego.
2. Zarówno zużyte jak i źle dopasowane klocki hamulcowe obniżają skuteczność hamowania i mogą uszkodzić tarczę.
3. Obniżony współczynnik tarcia wydłuża drogę hamowania.
4. Przy wyborze klocków należy uwzględnić styl jazdy, stopień zużycia tarcz i technikę hamowania.
5. Warto wybrać klocki producentów zaopatrujących w nie fabryki samochodowe, którzy sprzedają swoje produkty pod własną marką.
6. Klocki zawsze należy wymieniać parami, na całej osi.
7. Po wymianie klocków należy jeździć ostrożnie – muszą się one bowiem ,,dotrzeć” do tarczy.