Wizyta w muzeum motoryzacji jest obowiązkiem każdego motomaniaka. Takie placówki dają możliwość cofnięcia się w czasie i bezpośredniego obcowania z ponad 100-letnią historią pojazdów mechanicznych. A przecież wehikuły zasługują sobie na nie mniejszą uwagę, niż inne wytwory ludzkiej techniki i sztuki, które możemy podziwiać w muzeach.
Nic więc dziwnego, że kolekcje starych samochodów czy motocykli cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Takich miejsc jest już w naszym kraju sporo, a niejedno muzeum motoryzacji powstało z inicjatywy pasjonatów.
Właśnie dlatego chcielibyśmy zaprosić Was do małej wycieczki po najciekawszych muzeach i sprawdzenia, jakie stare samochody możecie w nich odnaleźć.
Gdyńskie Muzeum Motoryzacji
“Luksusowe limuzyny i popularne auta, samochody, które zmieniły historię i ciężarówki pamiętające wojenną zawieruchę, przegląd motocykli z najróżniejszych części globu” – w ten sposób reklamuje się Gdyńskie Muzeum Motoryzacji.
Kolekcja zawiera między innymi takie perły jak: Ford T – pierwszy taśmowo produkowany samochód osobowy, Buick Deluxe – którego opancerzoną wersją jeździł słynny amerykański mafioso Al Capone czy Harley Davidson 42 WLA – najbardziej znany motocykl wojskowy.
Hala ekspozycyjna jest stylizowana na brukowaną uliczkę z lat 20. Fasady domów i kamienic, drzwi, okna, szyldy i zdobienia pochodzą z budynków, które w rzeczywistości stały w międzywojennej Gdyni i starym Gdańsku.
Oprócz samochodów i motocykli, Gdyńskie Muzeum Motoryzacji posiada też bogate archiwum dokumentów – schematy silników, zdjęcia z najsłynniejszych rajdów i stare mapy samochodowe.
Jak podkreślają kuratorzy muzeum, Gdynia jest idealnym miejscem na lokalizację kolekcji pojazdów. To właśnie przy tutejszych nabrzeżach przeładowywano ze statków transporty nowych samochodów z całego świata przed wysłaniem ich dalej w Polskę. Już w 1926 roku uruchomiono w Gdyni pierwszą stację benzynową. Działały tu też salony samochodowe – Mercedesa, Fiata czy Chevroleta. Przed wojną w mieście zarejestrowanych było ponad sto taksówek, a na 10 tysięcy mieszkańców przypadało więcej samochodów niż w Warszawie.
Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrębusach
Początki Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrębusach sięgają lat 70-tych. W ramach prowadzonej wówczas akcji „Posesja” właściciele uszkodzonych i niesprawnych aut przedwojennych byli karani mandatami. Jako że oddanie takiego auta na złom wiązało się z ogromnymi komplikacjami, zaczęła powstawać kolekcja Muzeum Motoryzacji. Od lat 80-tych organizatorzy muzeum zaczęli rekonstruować samochody tak, aby mogły się poruszać o własnych siłach.
Muzeum w Otrębusach pod Warszawą otwarto w 1995 r. Obecnie wśród zbiorów znajduje się ok. 300 starych samochodów. Wśród eksponatów są samochody osobowe, ciężarowe, autobusy, samoloty, wózki dziecięce, rowery, motocykle, a także… sprawne czołgi. W tej chwili w trakcie rekonstrukcji znajduje się kilkadziesiąt pojazdów.
Prawdziwym rarytasem jest ZIS kabriolet Józefa Stalina, Mercedes 170V Lody Halamy i wiele innych aut, którymi jeździli m.in. Elvis Presley, Marilyn Monroe czy Jan Kiepura. Można tu też zobaczyć najstarszy samochód w Polsce. To JAG wyprodukowany w USA. Jednocylindrowy silnik potrafi go rozpędzić do 15 km/h. Paliwem używanym do napędu jest nafta, którą można było kupić w aptekach. Co kilka kilometrów kierowca musiał się zatrzymać, by rozebrać silnik i go nasmarować.
Wszystkie pojazdy są odrestaurowywane zgodnie z zasadami obowiązującymi w okresie ich powstania. Obecnie muzeum w gminie Brwinów to największa placówka tego typu w kraju i jedna z największych w Europie.
Muzeum Motoryzacji w Zamku Topacz
Również Towarzystwo Automobilowe Topacz proponuje podróż do czasów, kiedy motoryzacja posiadała indywidualny i niepowtarzalny charakter. Oprócz pionierskich polskich konstrukcji lat trzydziestych, takich jak Sokół 1000 czy Fiat 508, jest tu także największa prezentowana w Polsce kolekcja samochodów Rolls-Royce i Bentley.
Wśród eksponatów są prezentowane wszystkie seryjnie produkowane modele motocykli marki WFM, WSK, SHL i Junak oraz polskie motorowery. Można tu zobaczyć samochody z czasów PRL: Mikrusa, Syrenę 100, Warszawę M20, Nysę N59, Fiata 16p i 125p, Syrenę Bosto, R-20, Żuka czy Stara 25. Kolekcji “demoludów” dopełniają motocykle NRD, samochody Skoda, Wartburg i Zaporożec. Na szczególne zainteresowanie zasługuje również kolekcja aut marki Bentley i Rolls Royce z lat 1933-2005 oraz pojazdy amerykańskie – Fort T, Buick 1914, Harley Wl, Studebaker Hawk, Ford Thunderbird Cabrio, Ford Mustang, Lincoln Continetal.
Zobaczycie tu także takie auta jak: VW Garbus i Karmann, Fiat 500, Citroen 2CV, Jaguar E-type, Mini, Maserati, Ferrari…
Muzeum Motoryzacji w Nieborowie
Niewiele osób wie, że w Nieborowie oprócz słynnego pałacu mieści się też Muzeum Motoryzacji. W placówce można oglądać kilkadziesiąt samochodów, około stu motocykli, traktory, samolot Iskra, przedmioty gospodarstwa domowego oraz zabawki, książki, czasopisma, zdjęcia i plakaty. Niestety, muzeum czynne jest od maja do końca października z uwagi na sezon. W każdy piątek, sobotę i niedzielę obejrzymy eksponaty między godziną 10:00 a 18:00.
Prywatne muzeum motoryzacji w Praszce
Na uwagę zasługuje też niezwykła kolekcja zgromadzona przez mieszkańca niewielkiej Praszki w województwie opolskim. Mirosław Dylong jest właścicielem firmy budującej hale przemysłowe, ale w ramach czasu wolnego kupuje także zniszczone zabytkowe samochody i własnoręcznie je remontuje. Rocznie odnawia 2-3 samochody. Z czasem pojazdów w garażu Dylonga zebrało się tyle, że mógł przy domu otworzyć prywatne muzeum motoryzacji. Prezentuje tu np. Forda T z 1928 roku czy Mercedesa Gazele z 1929 roku – ostatni model Mercedesa zaprojektowany przez Ferdynanda Porsche.
Obok zabytkowych modeli Rolls Royce’a i Jaguara stoją legendy polskiej motoryzacji: Syrena, Warszawa i polskie fiaty – w sumie już ponad 20 samochodów.
Muzeum Aut Zabytkowych w Mścicach
Muzeum Aut Zabytkowych w Mścicach to prywatne muzeum znajdujące się na terenie Hotelu Verde, około półtora kilometra od Koszalina. Otwarto je w 2012 roku, a większość z pokazywanych tu aut to klasyki z wyższej półki. W skład ekspozycji wchodzą samochody przedwojenne, takie jak Citroen ac4, Adler Primus Cabrio, Lanchester, Opel Olimpia i Fiat NSU. Są też pojazdy powojenne (z lat 1945-1970), np. kilka modeli Mercedesa, Renault Dauphine, Austin i Alfa Romeo.
„W naszej ofercie mamy bardzo dużą ilość największych perełek światowej motoryzacji. Niektóre modele można u nas zamówić jeszcze przed renowacją, a nasi specjaliści dostosują je według preferencji i upodobań. Możemy pomóc także w poszukiwaniach wymarzonego auta oraz jego zakupie, a potem doradzimy, jak go odrestaurować, co w nim zmienić” – czytamy na stronie internetowej Muzeum.
– Kilka lat temu zakupiłem pierwszy egzemplarz. Doceniłem jego piękno i zauważyłem, że zabytkowe auta są niepowtarzalne, dopracowane w każdym calu. Potem postanowiłem kupić drugi, trzeci i kolejny pojazd. Pojawiło się wtedy pytanie: gdzie trzymać takie perełki? Doszedłem do wniosku, że muzeum, jakiego nie było do tej pory w naszym mieście, będzie bardzo dobrym pomysłem – mówi Zbyszko Rybak, pomysłodawca i właściciel.
Muzeum zajmuje się także wynajmem pojazdów na specjalne okazje: do ślubów, na reklamy lub do filmów.
Muzeum Jana i Macieja Pedy w Gostyniu
Początki muzeum sięgają końca lat 60-tych, kiedy Jan Peda zakochał się w Studebakerze. Kupił auto, wyremontował je i wziął udział w rajdzie pojazdów zabytkowych w Warszawie. Dziesięć lat później jego kolekcja była już tak rozbudowana, że trzeba było dla niej zbudować halę muzealną. W latach 90-tych powiększyła się o maszyny parowe, urządzenia rolnicze, a nawet… fragmenty samolotów. Rodzina stara się o ciągłe wzbogacanie muzeum, a eksponaty biorą udział w wielu imprezach propagujących dawną motoryzację, czasem występując również w filmach.
Wśród zgromadzonych samochodów jest np. REO, które wyszło spod ręki Ransoma Eli Oldsa, założyciela słynnego Oldsmobile’a. Pokazywany egzemplarz został sprowadzony z Kanady w opłakanym stanie i jest jednym z najstarszych zarejestrowanych samochodów w Polsce. W Gostyniu można też zobaczyć ekskluzywny samochód Lorraine-Dietrich z ciekawą historią. Właścicielem jednego z pierwszych aut w Galicji był baron Götz z Okocimia. W 1973 roku zostało zakupione od handlarzy w Tarnowie i poddane intensywnym pracom restauratorskim. Przez wiele lat dzierżyło palmę pierwszeństwa, jeśli chodzi o najstarsze zarejestrowane auto w Polsce. Dwa razy przejechało Alpy, było w Paryżu, w Barcelonie, w Szampanii i Miluzie…
Wspomniany Studebaker to typowa gangsterska limuzyna z 1928 roku. Stojąc na szerokich progach, mafiosi mogli w czasie jazdy strzelać do konkurencji i policji. Pierwszym posiadaczem auta była cukrownia w Gnieźnie, używająca go jako samochodu służbowego. Sztuder zakończył karierę jako auto dostawcze, wożące sałatę. Po renowacji samochód w niezmienionej formie jeździ do dziś.
W kolekcji prywatnego muzeum jest też pierwsze sportowe auto wyprodukowane przez BMW – model 315/1 Sport – oraz Bugatti T 40 semi-sport biposto (rocznik 1928), przedstawiciel tak zwanej „czystej krwi”, czyli aut Bugatti projektowanych osobiście przez samego Ettorego. Osiąga 140 km/h.
Z innych modeli warto wymienić Maserati 3500 GTI z 1963 roku – pierwszy model Maserati przeznaczony do normalnej sprzedaży dla bogatej klienteli, z nadwoziem wykonanym z aluminium oraz silnikiem wywodzącym się wprost z Formuły 1. Do 200 km/h przyspiesza w 20 sekund.
Najstarszym czekającym na restaurację autem jest amerykański Willys-Overland 90 z 1919 roku. Jeździła nim amerykańska misja wojskowa nadzorująca plebiscyt na górnym Śląsku.
Muzeum Motoryzacji i Techniki w Opaczy Kolonii
Celem tego muzeum motoryzacji, które jest dopiero na etapie organizacji, jest gromadzenie i przywracanie dawnej świetności urządzeniom, sprzętom oraz pojazdom z okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W zbiorze znajduje się kilkanaście samochodów osobowych i dostawczych, rowery, budki telefoniczne oraz sprzęt RTV i AGD.
Misja upowszechniania i popularyzacji szeroko rozumianej wiedzy techniczno-motoryzacyjnej jest realizowana na wystawach stałych i czasowych, a także podczas rozmaitych imprez plenerowych (pokazy, zloty, rajdy).
W Opaczy Kolonii wkrótce będzie można zobaczyć m. in. Warszawę 200 – perfekcyjnie odrestaurowaną limuzynę z Żerania, idealnie oddającą klimat lat 50-tych oraz 60-tych, czy Żuka – straż pożarną, w oryginalnym stanie i wyposażeniu z 1969 roku. Jest też niepowtarzalny Żuk laweta z 1972 roku, wyposażony w wyciągarkę i oświetlenie robocze.
Szczególnie wiele jest polskich fiatów 125p i polonezów, m. in. najstarszy znany PF 125p w wersji pickup i przedłużony fiat „jamnik”, a także trzydrzwiowy Polonez, jeden z kilku zachowanych z 1980 i Polonez Caro GTi 1,8 VVC – wyposażony w silnik firmy Rover ze zmienną fazą rozrządu i gwarantującą doskonałe osiągi mocą 147 km. W kolekcji jest też Tarpan Honker w wersji sanitarnej, wyposażony w nosze dla 4 rannych, webasto, lampy i sygnały ostrzegawcze.
Muzeum pojazdów zabytkowych w Zabrzu
Muzeum motoryzacji w Zabrzu działa w dużej mierze dzięki sponsorom i pomocy Automobilklubu Śląskiego, przy którym istnieje najstarsze w Polsce Koło Pojazdów Zabytkowych. Udało się tu zgromadzić kolekcję pięknie odrestaurowanych samochodów, wśród których są przedwojenne Mercedesy, BMW, polskie FIATy, Renaulty, Citroeny, Ople, Peugeot, Lancia, Volkswagen, Ford i FIAT Toppolino. Można też oglądać powojenne zabytki: różne modele samochodów IFA i Wartburg, kilka Moskwiczów, rasowe Mercedesy, MG i Jaguary, słynne garbusy, Triumpha Spitfire i Mayflower, Renault Dauphine i Skoda Spartak, reprezentacyjny Daimler oraz malutki Messerschmidt z dwuosobową, przeszkloną kabiną w układzie tandem. Nie brakuje również motocykli, wśród których uwagę zwraca „polska kolekcja” z doskonale zachowanym Sokołem 600.
Muzeum Pojazdów Zabytkowych zostało otwarte w listopadzie 1998 r. na terenie skansenu górniczego w Zabrzu.
Muzeum amerykańskiej motoryzacji w Kościerzynie
American Old Cars to miejsce, które powinien odwiedzić każdy prawdziwy fan motoryzacji zza Oceanu. Muzeum usytuowane jest w sercu Kościerzyny, na parkingu podziemnym Galerii Wybickiego. Znajdziemy tu takie samochodowe perełki jak Cadillac De Ville (1959 r.), Lincoln Continental (1976 r.), Buick Riviera (1989 r.) czy Plymouth Belvedere (1957 r.), a także wiele innych ikon amerykańskiej motoryzacji.
Kolekcja muzeum liczy obecnie 18 eksponatów – każdy z nich został zaprezentowany w oryginalnej oprawie, która dodatkowo podkreśla charakter pojazdu. Wyjątkowy klimat miejsca uzupełniają przeróżne dodatki, takie jak figury Marilyn Monroe i Elvisa Presleya, oryginalne tablice rejestracyjne czy dystrybutory, a samą wizytę w muzeum umila dobrze dobrana muzyka.
