Olej silnikowy – podstawowe informacje

Każdy typ silnika potrzebuje do bezawaryjnej pracy oleju silnikowego. Bez niego wystąpiłyby tarcia powodujące szybkie zniszczenia. Wtedy jedynym ratunkiem dla zatartego silnika jest jego całkowita wymiana.

Stoisz przed wyborem oleju silnikowego do swojego auta? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące cię pytania!

Dlaczego silnik potrzebuje oleju?

Olej chroni również silnik przed rdzą i utrzymuje odpowiednią temperaturę. Dodatkowo zapobiega także odkładaniu się wewnątrz silnika wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń i osadów. Właśnie dlatego najlepiej zawsze mieć w bagażniku zapas oleju – nigdy nie wiadomo, kiedy trzeba będzie go uzupełnić.

Kiedy dolać oleju?

Sprawdzenie poziomu oleju i dolewka to na szczęście tak prosta czynność, że można ją wykonać samemu – nie będzie zatem konieczna kosztowna wizyta w warsztacie.

Poziom oleju najlepiej sprawdzać co tysiąc lub co kilka tysięcy przejechanych kilometrów (a na pewno przed każdą dłuższą podróżą). Starsze silniki będą wymagały jeszcze częstszej kontroli.

Dolanie oleju jest absolutnie koniecznie, gdy w samochodzie zapali się czerwona kontrolka oleju.

Dolewanie oleju silnikowego – jak to robić prawidłowo?

1. Ustaw samochód na płaskim podłożu (już przy lekkim nachyleniu terenu olej może zgromadzić się po jednej stronie miski olejowej i pokazać nieprawidłowy poziom).
2. Zgaś silnik auta.
3. Odczekaj kilka minut, jeśli samochód jest nagrzany lub przebywał w ruchu dłużej niż parę minut.
4. Otwórz maskę, wyciągnij bagnet ze zbiornika z olejem i wytrzyj go dokładnie suchą szmatką lub chusteczką higieniczną.
5. Zanurz bagnet ponownie w zbiorniku z olejem – dokładnie, do samego końca.
6. Po raz kolejny wyjmij bagnet. Dzięki wcześniejszemu wytarciu bagnet wskaże Ci teraz dokładny poziom oleju w silniku. Przy prawidłowym poziomie oleju w silniku bagnet powinien być brudny do połowy miarki wskazującej – między poziomem minimum a maksimum.
7. Jeśli oleju jest mniej, należy go dolać, pamiętając o tym, by robić to powoli.
8. Po dolaniu odczekaj kilka minut i zmierz ponownie poziom oleju. W razie potrzeby powtórz czynność.

Całkowita wymiana oleju to rzadszy zabieg, który najlepiej przeprowadzać raz do roku lub co ok. 20 tysięcy przejechanych kilometrów (a także w przypadku zmiany silnika lub jego części). Najlepiej zlecić go jednak profesjonalistom w warsztacie lub serwisie samochodowym.  

Wymiana oleju to wydatek rzędu 150-300 zł (koszty robocizny + koszt oleju). Przy okazji tego zabiegu, warto również zmienić filtr oleju, który z pewnością po takim czasie pracy jest zapchany od brudu i ma mniejszą przepustowość. Najlepiej wymieniać filtr przy każdej całkowitej zmianie oleju, a przynajmniej co drugą wymianę.

Rodzaje olejów silnikowych

Ze względu na bazę oraz rodzaj dodatków uszlachetniających (które powodują wolniejsze zużywanie się oleju i silnika), rozróżniamy oleje mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne.

Olej mineralny

To rodzaj oleju, który można zaliczyć do klasy ekonomicznej, ponieważ jego produkcja jest najtańsza. Olej mineralny ma mniejszą odporność na wysokie temperatury i łatwiej traci tzw. film olejowy – gorzej smaruje, powodując tym samym większe tarcie poszczególnych elementów silnika, wzrost temperatury i jego szybsze zużycie.

Olej mineralny jest dobrym rozwiązaniem w przypadku starszych silników (z przebiegiem większym niż np. 200 tys. kilometrów). Bardziej wyeksploatowane konstrukcje zużywają bowiem więcej oleju, który może też wyciekać. Dzięki mniejszej zawartości środków czyszczących, olej mineralny jest gęstszy i ma mniejszą skłonność do przeciekania przez stare uszczelki.

Olej półsyntetyczny

Olej silnikowy półsyntetyczny bazuje już na syntetycznej technologii produkcji. Znajduje się w nim znacznie więcej dodatków uszlachetniających niż w oleju mineralnym. Półsyntetyk jest świetnym rozwiązaniem, gdy kierowca chce czegoś więcej niż olej mineralny, ale nie chce też inwestować dużych środków w najlepszy olej syntetyczny.

Olej syntetyczny

Najdroższym i najwyższej jakości olejem jest olej syntetyczny. Do jego wytwarzania wykorzystywane są najnowocześniejsze procesy produkcyjne oraz najlepsze gatunki ropy naftowej.

Oleje syntetyczne są obecnie najbardziej popularne i to na nich producenci skupiają największą uwagę, stale pracując nad ich udoskonalaniem. Syntetyki wykazują najwyższą odporność na wysokie temperatury (nie odkładają się na częściach silnika) oraz na duży nacisk smarowanych powierzchni. Dzięki temu poszczególne elementy są czystsze i nie muszą być wymieniane tak często, jak w przypadku pracy na olejach mineralnych.

Syntetyki wolniej się zużywają i zachowują swoje właściwości również w niskich temperaturach, dlatego silniki pracujące na syntetykach doskonale radzą sobie również zimą.

Współcześnie oleje syntetyczne są najczęściej wykorzystywane w nowych samochodach i nie powinny być stosowane przy starych, wyeksploatowanych silnikach. Dlaczego? Ponieważ zgromadzony w silniku osad zacząłby się wypłukiwać, negatywnie wpływając na szczelność konstrukcji (powodując kapanie oleju i jego spalanie razem z paliwem). Olej syntetyczny może także niekorzystnie działać na stare uszczelki, a nawet je rozpuszczać.

Ceny olejów silnikowych

Na rynku dostępny jest bardzo szeroki wachlarz olejów silnikowych w różnych cenach. Najtańszą opcją są oleje mineralne (ok. 20 zł za litr), nieco droższą – średniej klasy oleje półsyntetyczne (ok. 30 zł za litr), a najdroższą – oleje syntetyczne (ok. 40 zł za litr).

Oznaczenia olejów silnikowych

Na opakowaniach olejów silnikowych znajdziemy oznaczenia w przykładowej formie: 5W-40. Jak je odczytywać?

1. Wartość przy literze „W” (od “Winter”, czyli zimy) określa lepkość oleju. Im niższa, tym olej jest bardziej płynny, a więc lepiej radzi sobie przy niskich temperaturach (lepsze zapalanie i ochrona silnika w czasie mrozów). Stowarzyszenie Inżynierów Motoryzacji wyróżniło 14 klas lepkości – 6 zimowych oznaczanych cyfrą przed literą W (0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W) oraz 8 klas letnich z cyfrą po literze W (W8, W12, W16, W20, W30, W40, W50, W60).
2. Liczba po myślniku oznacza lepkość oleju silnikowego w wysokich temperaturach. Im większa wartość, tym wyższa może być temperatura, przy której olej zachowuje swoje właściwości i chroni silnik przed zużyciem.

Na opakowaniu oleju znajdziesz też oznaczenia klasy jakości – rozpoczynające się od litery S (lub C – w przypadku olejów do silników diesla), której towarzyszą litery alfabetu od D. Im dalsza litera alfabetu na drugim miejscu, tym wyższa jakość oleju. Olej SH będzie więc lepszy od SD.

Jak dobrać olej silnikowy?

By mieć pewność właściwego doboru oleju, najlepiej zajrzeć do książki obsługi pojazdu. To właśnie w niej producent samochodu zaznaczył, jaka lepkość jest odpowiednia dla danego modelu.

O czym pamiętać wybierając olej?

Najważniejsze: nie zamieniaj od razu oleju syntetycznego na mineralny ani mineralnego na syntetyczny. Jeśli chcesz zmienić rodzaj oleju, najlepiej będzie, jeśli najpierw zastosujesz olej półsyntetyczny.

Olej do auta na gaz

Specjaliści zalecają wymianę oleju w samochodach z instalacją LPG o ok. 25% częściej niż w przypadku silników benzynowych i diesla. Dlaczego? Ponieważ w LPG znajduje się 5 razy więcej siarki niż w benzynie i oleju napędowym. Siarka powoduje szybsze zużywanie się oleju. Dodatkowo, paliwo LPG gorzej smaruje, narażając części silnika na zniszczenie.

Olej do diesla

W przypadku silnika z DPF pamiętaj, aby wybrać olej silnikowy, który zawiera technologię niskopopiołową (występuje przeważnie w olejach syntetycznych). Dzięki temu ograniczona zostanie emisja szkodliwych substancji w spalinach, gwarantując spełnienie najnowszych europejskich norm.

Ten typ olejów oznacza się symbolami C1, C2, C3 i C4. Najczęściej zalecaną normą jest ACEA C3 dlatego, że jest stabilny i długo utrzymuje swoje właściwości, szczególnie dla katalizatorów w pojazdach z DPF i TWC. Nadaje się do silników wysokoprężnych lekkich samochodów ciężarowych. Jednak pamiętaj, nie zawsze dany olej będzie odpowiedni do twojego typu silnika. W razie wątpliwości sprawdź instrukcję swojego pojazdu.