Mandat może się przytrafić nawet najlepszemu kierowcy, wystarczy chwila nieuwagi. Czasem jednak może się on przedawnić i opłata nas ominie. Nie namawiamy oczywiście do czekania, aż czas na zapłatę upłynie, jednak warto wiedzieć, kiedy to nastąpi.
Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu grzywny nie można już egzekwować. Wiele zależy od rodzaju mandatu, jaki został wystawiony oraz od momentu jego uprawomocnienia się.
Od czego zależy okres przedawnienia?
Jak już wspomnieliśmy, wiele zależy od rodzaju mandatu, bo mandat nie jedno ma imię. Są jego trzy podstawowe rodzaje:
Mandat kredytowany
Najczęściej spotykany rodzaj mandatu, który należy opłacić do 7 dni od momentu jego przyjęcia. W chwili nakładania tego mandatu, funkcjonariusz ma obowiązek poinformować zarówno o terminie płatności, jak też i skutkach nieuiszczenia opłaty. Momentem uprawomocnienia mandatu kredytowego jest pokwitowanie jego odbioru.
Mandat gotówkowy
To mandat płacony na miejscu wykroczenia do rąk funkcjonariusza. Może być nałożony wyłącznie na osobę, która nie mieszka na stałe w Polsce, czyli dotyczy przede wszystkim cudzoziemców. Mandat ten uprawomocnia się w chwili zapłacenia grzywny.
Mandat zaoczny
Nakłada się go, kiedy sprawcę wykryto „zaocznie”, ponieważ nie było go na miejscu zdarzenia. Może to być mandat wystawiony np. w oparciu o zdjęcie z fotoradaru. Mandat zaoczny należy opłacić w ciągu 7 dni od jego otrzymania, a uprawomocnia w chwili uiszczenia grzywny.
Po jakim czasie przedawnia się mandat?
I tu dochodzimy do kluczowego elementu, czyli do terminu przedawnienia.
Mandaty kredytowe przedawniają się po 3 latach od chwili ich uprawomocnienia, chociaż warto wspomnieć, że jeszcze do 1 czerwca 2017 roku okres przedawnienia mandatu wynosił jedynie rok kalendarzowy.
Przez ten okres będą naliczane odsetki, a sprawą może zająć się komornik, urzędnik wyznaczony przez wojewodę albo Urząd Skarbowy (np. poprzez potrącenie kwoty mandatu z nadwyżki podatku dochodowego). Jeśli egzekucja w ciągu 3 lat od uprawomocnienia się mandatu nie będzie skuteczna, sprawa jest umarzana.
Nieco inaczej sprawa ma się z mandatami gotówkowymi i zaocznymi, które stają się prawomocne dopiero w chwili ich opłacenia. Dlatego za nieopłacenie ich można być ściganym w trybie procesowym za popełnienie wykroczenia. Termin przedawnienia wynosi rok jeśli postępowanie nie zostało wszczęte, natomiast dwa lata, jeśli wszczęte zostało. Dodatkowo, jeśli podczas postępowania sądowego prawomocny wyrok nie zostanie wydany w ciągu dwóch lat od popełnienia wykroczenia, ulega ono przedawnieniu.
Wezwanie do zapłaty pomimo przedawnienia mandatu
Jeśli grzywna ulegnie przedawnieniu, wierzyciel nadal ma prawo do złożenia w sądzie pozwu o zapłatę. Wówczas wystarczy zachować zimną krew i napisać odwołanie, powołując się na art. 503 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U.2018.0.1360 t.j. – Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego).
Brzmi on następująco:
Art. 503. Sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym
§ 1. Pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego – do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.
§ 2. Jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie sprzeciwu wymaga również zachowania tej formy.
Warto znać swoje prawa i egzekwować je, kiedy jest to niezbędne. Chociaż o wiele lepiej jest płacić zawinione mandaty od razu.