Światła samochodowe to element wyposażenia pojazdu, bez którego podróżowanie nie byłoby ani bezpieczne, ani komfortowe. Pytanie tylko, czy na pewno wiesz, do czego służą poszczególne rodzaje świateł i kiedy ich się używa? I czy wiesz, jak właściwie one działają i jakie stosuje się w nich żarówki? W niniejszym artykule znajdziesz garść informacji dotyczących oświetlenia stosowanego w pojazdach.
Pojawienie się aut wprawdzie przyniosło możliwość sprawnego i szybkiego przemieszczania się, jednak początkowo, za sprawą braku świateł samochodowych, podróż takim środkiem transportu nie należała do najbezpieczniejszych. Korzystne zmiany w tym zakresie nastały dopiero w latach 20. XX wieku, kiedy to w pojazdach zaczęto stosować dwużarnikowe żarówki Philips Duplo. W praktyce, to właśnie one dały początek światłom mijania i światłom drogowym, czyli oświetleniu, bez którego trudno jest sobie wyobrazić jazdę w warunkach nocnych czy przy złej pogodzie. Dziś, w trosce o komfort i bezpieczeństwo podróżowania, poza wspomnianymi światłami samochodowymi, praktycznie w każdym aucie instaluje się jeszcze co najmniej kilkanaście innych typów oświetlenia. Ich wygląd oraz zasady prawidłowego użytkowania szczegółowo regulują: Ustawa prawo o ruchu drogowym Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602 oraz Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów Dz.U. 2015 poz. 305.
Rodzaje świateł samochodowych – podstawowe informacje
Wspomniane przepisy prawne określają również, czy dany rodzaj światła samochodowego jest obowiązkowy dla konkretnego typu pojazdu, czy też nie. Ponadto, ścisłym regulacjom podlega też m.in. umiejscowienie i barwa oświetlenia, a także kolor i wygląd reprezentującej go na desce rozdzielczej kontrolki (nie dla każdego światła jest ona obowiązkowa). Oczywiście każdy typ światła ma ściśle określone przeznaczenie i sposób działania.
Poniżej przedstawiamy tabelkę, która w przejrzysty sposób pokazuje najważniejsze aspekty dotyczące poszczególnych rodzajów świateł samochodowych, a także infografikę ilustrującą ich kontrolki na desce rozdzielczej.
opracowanie własne na podstawie: M. Sitkiewicz infografika.wp.pl
Oczywiście nie są to wszystkie rodzaje świateł samochodowych, jakie można znaleźć w pojazdach. Oświetlone są przecież również m.in. samo wnętrze auta czy tablice rejestracyjne. W przypadku tych drugich, muszą być spełnione określone przepisami prawa kryteria: lampki składające się na oświetlenie tablicy rejestracyjnej, w warunkach dobrej przejrzystości powietrza, powinny zapewniać możliwość odczytania znaków z odległości nie mniejszej niż 20 m i nie większej niż 25 m.
Przyjrzyjmy się bliżej temu, kiedy i jak należy używać poszczególnych świateł samochodowych, a także które i dla jakich pojazdów rodzaje oświetlenia są obowiązkowe.
Światła mijania i światła do jazdy dziennej
Światła mijania (tzw. światła krótkie) to podstawowy i obowiązkowy dla każdego pojazdu rodzaj świateł samochodowych. Natomiast światła do jazdy dziennej nie są obligatoryjne – występują przede wszystkim w nowszych modelach aut.
Światła mijania i światła do jazdy dziennej – kiedy i jak ich używać?
Wprawdzie wszyscy kierowcy zobligowani są do korzystania ze świateł mijania podczas jazdy przez całą dobę, jednak istnieje pewien wyjątek od tej zasady. Otóż w okresie od świtu do zmierzchu, jeśli występują tzw. warunki normalnej przejrzystości powietrza, zamiast świateł mijania można używać świateł do jazdy dziennej.
Natomiast przy niskiej przejrzystości powietrza, a więc w przypadku występowania mgły, opadów atmosferycznych czy innych zjawisk ograniczających widoczność, należy korzystać ze świateł mijania bądź przeciwmgłowych przednich – albo obu tych świateł jednocześnie. Oczywiście jest to równoznaczne z tym, że w takich warunkach nie można stosować świateł do jazdy dziennej.
Innym przykładem okoliczności, w których można zrezygnować ze świateł mijania jest podróżowanie po nieoświetlonej drodze, już po zapadnięciu zmierzchu. Wówczas można używać świateł drogowych, ale pod warunkiem, że nie oślepia się przy tym innych uczestników ruchu drogowego.
Jak działają światła mijania?
Jeżeli chodzi o szczegóły techniczne dotyczące prawidłowego działania świateł mijania, to warto tutaj wspomnieć o dwóch istotnych kwestiach. Po pierwsze – powinny one oświetlać drogę co najmniej na 40 m przed pojazdem; po drugie – w przypadku prawej lampy, ze względu na wymóg asymetryczności oświetlenia, odległość ta powinna być nieco większa.
W światłach mijania stosuje się żarówki halogenowe typu: H1, H2, HB3, H4, HB4, HB5, H7, H9 i H11.
Jak działają światła do jazdy dziennej?
Jeśli zaś mowa o działaniu świateł do jazdy dziennej, to najczęściej istnieje możliwość zaprogramowania ich włącznika w taki sposób, aby włączały się one automatycznie wraz z uruchomieniem silnika. Co ważne, gdy włączone są takie światła samochodowe, to wyłączone pozostają: przednie, tylne i boczne (o ile występują) światła pozycyjne, światła obrysowe (o ile występują) oraz oświetlenie tablicy rejestracyjnej.
Światła do jazdy dziennej powinny samoczynnie wyłączać się po włączeniu świateł mijania, drogowych lub przeciwmgłowych – chyba że światła te wykorzystywane są przez krótką chwilę, do wysyłania przerywanych sygnałów świetlnych.
Światła do jazdy dziennej konstruowane są zwykle w technologii LED, zapewniającej im jasny i intensywny strumień światła, dzięki któremu auto jest dobrze widoczne z daleka.
Światła drogowe
W światła drogowe musi być wyposażony każdy pojazd samochodowy, którego konstrukcja pozwala na rozwijanie prędkości przekraczającej 40 km/h. W pozostałych pojazdach samochodowych ten typ oświetlenia może, ale nie musi być zamontowany.
Światła drogowe – kiedy i jak ich używać?
Jak już wspomniano, światła drogowe (tzw. światła długie) stanowią alternatywę dla świateł mijania. Alternatywę, z której można korzystać od zmierzchu do świtu, podczas jazdy po nieoświetlonej drodze. W tym kontekście, trzeba jednak nieco rozwinąć kwestię obowiązku przełączenia ich na światła mijania. Otóż takiej zamiany należy dokonać w razie zbliżania się:
- pojazdu nadjeżdżającego z naprzeciwka,
- do pojazdu poprzedzającego, jeśli jego kierowca może zostać oślepiony,
- do pieszych poruszających się w kolumnie,
- pojazdu szynowego bądź pojazdu komunikacji wodnej, jeśli istnieje ryzyko oślepienia kierujących tymi pojazdami.
Jak działają światła drogowe?
Co ważne, w myśl przepisów prawa, światła drogowe powinny zapewniać dostateczne oświetlenie drogi co najmniej na 100 m przed pojazdem, w warunkach dobrej przejrzystości powietrza.
Warto także wspomnieć, że omawiane światła samochodowe, w przeciwieństwie do świateł mijania, są symetryczne. Czyli inaczej mówiąc, wytwarzane przez nie promienie świetlne oświetlają jednakowo lewą i prawą stronę drogi.
W światłach drogowych stosuje się żarówki tego samego typu, co w światłach mijania, ale o większej mocy.
Kierunkowskazy
Kierunkowskazy są obligatoryjnym składnikiem wyposażenia każdego pojazdu samochodowego, a także każdej przyczepy.
Kierunkowskazy – kiedy i jak ich używać?
Kierunkowskazy stanowią chyba najlepszy przykład świateł samochodowych, których używa się nie dla siebie, lecz dla innych uczestników ruchu. W praktyce, służą one wyłącznie do sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu – należy je wyłączyć niezwłocznie po wykonaniu manewru. Co ważne, w przypadku pojazdu z przyczepą, kierunkowskazy powinny włączać się zarówno na pojeździe ciągnącym, jak i ciągniętej przez niego przyczepie.
Włączając i wyłączając kierunkowskaz, kierowca informuje o swoich zamiarach osoby kierujące innymi pojazdami oraz pieszych. Trzeba jednak pamiętać, że tylko odpowiednio wczesne sygnalizowanie manewrów daje pozostałym uczestnikom ruchu możliwość odpowiedniej reakcji lub przygotowania się na ewentualne zagrożenia.
Jak działają kierunkowskazy?
Zgodnie z obowiązującymi w Europie przepisami prawa, kierunkowskazy powinny „migać” z częstotliwością 90 cykli na minutę (tolerancja wynosi 30 cykli na minutę).
W kierunkowskazach stosuje się najczęściej żarówki typu: P21W, PY21W, PST24W, W5W, W16W, WY21W.
Światła awaryjne
Światła awaryjne, podobnie jak kierunkowskazy, są obowiązkowe dla pojazdów samochodowych i przyczep, jednak w przeciwieństwie do tych ostatnich nie muszą być instalowane w motocyklach.
Światła awaryjne – kiedy i jak ich używać?
Świateł awaryjnych, jak sama nazwa wskazuje, używa się przede wszystkim do sygnalizowania awaryjnego postoju na drodze. Ponadto, do ich włączenia zobligowani są również kierowcy:
- przewożący zorganizowaną grupę młodzieży w wieku do lat 18, a także kierujący autobusami szkolnymi – zarówno w momencie wsiadania, jak i wysiadania młodzieży;
- kierujący pojazdem konstrukcyjnie przystosowanym do transportu osób niepełnosprawnych – podczas wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej.
Jak działają światła awaryjne?
Ponieważ światła awaryjne i kierunkowskazy znajdują się w tym samym miejscu, siłą rzeczy obydwa te rodzaje świateł samochodowych muszą mieć jednakową specyfikę działania: zapalać się i gasnąć z częstotliwością 90 cykli na minutę. Różnica polega tutaj na tym, że w momencie włączenia świateł awaryjnych zaczynają jednocześnie migać wszystkie kierunkowskazy umieszczone na pojeździe.
Światła pozycyjne
W światła pozycyjne tylne muszą być wyposażone wszystkie pojazdy samochodowe i przyczepy, w przednie – pojazdy i przyczepy, których szerokość wynosi co najmniej 1,6 m; natomiast w boczne – pojazdy i przyczepy, których długość przekracza 6 m.
Światła pozycyjne – kiedy i jak ich używać?
Światła pozycyjne wykorzystuje się do oświetlania pojazdu podczas postoju w warunkach niedostatecznej widoczności. A także – jeśli pojazd nie jest wyposażony w światła awaryjne – do sygnalizowania postoju awaryjnego. Co więcej, przy niedostatecznej widoczności, również pojazdy holowane powinny mieć włączone światła pozycyjne (motocykle są zwolnione z takiego obowiązku).
Jak działają światła pozycyjne?
Zarówno przednie, jak i tylne światła pozycyjne powinny zapewniać widoczność samochodu z odległości nie mniejszej niż 300 m.
W tym typie świateł samochodowych stosuje się najczęściej żarówki oznaczone symbolem: R5W, W5W, P21/5W.
Światła hamowania „stop”
W światła stopu, czyli oświetlenie sygnalizujące hamowanie pojazdu, wyposażone są – w liczbie 2, 3, bądź 4 – wszystkie pojazdy samochodowe i przyczepy. Kierowcy nie muszą pamiętać o ich włączaniu, ponieważ uruchamiają się one automatycznie wskutek wciśnięcia pedału hamulca.
W światłach hamowania „stop” stosuje się żarówki oznaczone symbolami: P21W, P21/5W, W16W, W21W, W2/3W, W21/5W.
Światła cofania
Światła cofania, czyli oświetlenie sygnalizujące cofanie pojazdu, to obowiązkowy element wyposażenia pojazdów samochodowych (z wyjątkiem motocykli), a także przyczep o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 750 kg (zarejestrowanych po raz pierwszy po 1 sierpnia 2009 roku).
Światło cofania zapala się automatycznie w momencie włączenia biegu wstecznego. Oczywiście żeby do tego doszło, urządzenie uruchamiające jednostkę napędową musi znajdować się przy tym w położeniu umożliwiającym jej pracę.
W światłach cofania stosuje się żarówki typu P21W.
Światła przeciwmgielne
Światła przeciwmgielne tylne są obowiązkowe dla pojazdów samochodowych (z wyjątkiem motocykli, w których mogą, ale nie muszą być zainstalowane) oraz przyczep. Natomiast światła przeciwmgielne przednie stanowią nieobligatoryjny element wyposażenia pojazdu samochodowego.
Światła przeciwmgielne – kiedy i jak ich używać?
Świateł przeciwmgielnych przednich używa się albo samodzielnie, albo jednocześnie wraz ze światłami mijania. Ale wyłącznie w warunkach obniżonej przejrzystości powietrza, czyli podczas występowania mgły, opadów atmosferycznych, czy też innych czynników odpowiadających za pogorszenie widoczności na drodze. Z tego typu świateł samochodowych można korzystać również od zmierzchu do świtu, i to w warunkach normalności przejrzystości powietrza, ale tylko na oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi drodze krętej.
Tylne światła przeciwmgielne można włączać wówczas, gdy zmniejszenie przejrzystości powietrza skutkuje ograniczeniem widoczności na odległość mniejszą niż 50 m – gdy tylko widoczność ulegnie poprawie, należy je niezwłocznie wyłączyć. Co ważne, w przypadku takiego oświetlenia nie ma zastosowania przepis dopuszczający możliwość korzystania z niego na drodze krętej.
Jak działają światła przeciwmgielne?
Pojazdy mogą być wyposażone w dwa – rozmieszczone symetrycznie – światła przeciwmgielne przednie oraz jedno (umieszczone po lewej stronie bądź pośrodku) lub dwa tylne światła przeciwmgielne. Te pierwsze powinny znajdować się nie wyżej niż 80 cm od ziemi i świateł mijania, a przy tym nie niżej niż 25 cm od ziemi, ponieważ takie umiejscowienie z jednej strony zmniejsza efekt odbijania się strumienia światła od mgły w kierunku oczu kierowcy, z drugiej zaś – optymalnie wykorzystuje fakt, że nad ziemią mgła jest rzadsza. Natomiast w kontekście tylnych świateł przeciwmgielnych warto przede wszystkim wspomnieć, że ich jasność świecenia powinna być zauważalnie większa niż świateł pozycyjnych tylnych
W przednich światłach przeciwmgielnych stosuje się żarówki halogenowe typu H11, H15, H21W, natomiast w tylnych – P21W i W21W.
Światła odblaskowe
W światła odblaskowe tylne inne niż trójkątne musi być wyposażony każdy pojazd samochodowy, w odblaskowe inne niż trójkątne oraz odblaskowe przednie – każda przyczepa; natomiast w odblaskowe boczne – pojazdy samochodowe, których długość przekracza 6 m, a także przyczepy i ciągniki siodłowe.
Światła odblaskowe – kiedy i jak ich używać?
Świateł odblaskowych używa się przede wszystkim w warunkach niedostatecznej widoczności, do oznaczania wystającego poza obręb pojazdu ładunku. Jeśli mowa o ładunku wystającym z tyłu auta bądź przyczepy, to czerwone światło odblaskowe należy umieścić na jego najbardziej wysuniętej do tyłu krawędzi. W przypadku ładunku wystającego z boku pojazdu, skierowane do przodu światło odblaskowe powinno być barwy białej, natomiast skierowane do tyłu – może być barwy czerwonej lub białej.
Jak działają światła odblaskowe?
Światła odblaskowe świecą światłem odbitym, czyli inaczej mówiąc „działają” wówczas, gdy oświetla je jakieś inne źródło światła – pochodzące np. z nadjeżdżającego pojazdu. W warunkach dobrej przejrzystości powietrza, oświetlone światłem drogowym światła odblaskowe, powinny być widoczne z odległości co najmniej 150 m.
Światła postojowe
Światła postojowe nie są obowiązkowe dla żadnego pojazdu samochodowego: mogą być stosowane tylko i wyłącznie w pojazdach samochodowych, których długość jest mniejsza niż 6 m, a szerokość mniejsza niż 2 m. W innych pojazdach całkowicie zabrania się stosowania tego typu świateł samochodowych.
Światła postojowe stanowią alternatywę dla świateł pozycyjnych, co oznacza zarazem, że można z nich korzystać w warunkach obniżonej widoczności, podczas postoju oraz zatrzymania niewynikającego z warunków ruchu na drodze bądź przepisów ruchu drogowego.
W obydwu wspomnianych rodzajach świateł samochodowych stosowane są te same żarówki.
Światła obrysowe
Służące do oświetlania gabarytów pojazdu światła obrysowe muszą być umieszczone na każdym samochodzie ciężarowym i przyczepie, których szerokość przekracza 2,1 m. Można (ale nie trzeba) je stosować również w pojazdach o szerokości powyżej 1,8 m, a nie przekraczającej 2,1 m. Światła obrysowe montowane z tyłu mają barwę czerwoną, a te z przodu – białą.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że w praktyce żadne światła samochodowe umieszczone z przodu pojazdu nie mogą świecić światłem czerwonym. Oczywiście jest to podyktowane koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa kierującym pojazdami nadjeżdżającymi z naprzeciwka.
Światła samochodowe – podsumowanie
Na zakończenie przedstawiamy grafiki ilustrujące umiejscowienie poszczególnych rodzajów świateł samochodowych, a także krótkie podsumowanie najważniejszych informacji zebranych w powyższym artykule.
opracowanie własne na podstawie: blog.gaadikey.com
opracowanie własne na podstawie: blog.gaadikey.com
We wszystkich pojazdach samochodowych mogących rozwinąć prędkość powyżej 40 km/h muszą znaleźć się światła drogowe, mijania, a także kierunkowskazy – z obowiązku posiadania tych ostatnich zwolnione są jedynie motocykle zarejestrowane po raz pierwszy przed 1 stycznia 1986 r. Obligatoryjne dla każdego samochodu są również światła stopu, awaryjne, cofania, oświetlenie tablicy rejestracyjnej oraz tylne światło przeciwmgielne. Ponadto, we wszystkich samochodach i przyczepach muszą być umieszczone tylne światła pozycyjne, natomiast światła pozycyjne przednie – w tych z nich, których szerokość przekracza 1,6 m.
W samochodach instaluje się również tylne światła odblaskowe (o kształcie innym niż trójkątny), a w przyczepach czerwone odblaski trójkątne (z tyłu) oraz odblaski białe o dowolnym kształcie (z przodu). Pojazdy o długości większej niż 6 m, muszą mieć dodatkowo zamontowane lampy odblaskowe boczne. Natomiast samochody i przyczepy o szerokości przekraczającej 2,1 m powinny być wyposażone w przednie i tylne światła obrysowe. Jeśli zaś chodzi o nieobligatoryjne światła samochodowe, to przepisy dopuszczają możliwość stosowania świateł do jazdy dziennej, przeciwmgielnych przednich, postojowych oraz odblaskowych przednich.
Potrzebujesz nowych świateł samochodowych? Wszelkie niezbędne elementy oświetlenia pojazdu znajdziesz w dziale „oświetlenie” sklepu Automator.pl.