Jeszcze kilkanaście lat temu wspomaganie kierownicy mogło być uznawane za wyposażenie premium, a kierowcy aut osobowych (niekiedy również tych większych) siłowali się na parkingach czy trudniejszych zakrętach ze swoim samochodem. Dziś sterowanie autem to sama przyjemność a wspomaganie sprawia, że możesz kierować nawet… jednym palcem!
Powyższe stwierdzenie to oczywiście żart, bo w żadnym wypadku nie można tak prowadzić auta. Nie chodzi tu jednak o siłę kręcenia kierownicą a przepisy i bezpieczeństwo. Gdyby spojrzeć tylko na możliwości, to wspomaganie kierownicy wykonuje za kierowcę najtrudniejszą pracę. Przed podróżą warto dowiedzieć się jednak jak działa cały mechanizm i co świadczy o jego uszkodzeniu.
Układ wspomagania kierownicy to prawdziwy przyjaciel
Aktualnie tylko auta wyścigowe nie są wyposażone we wspomaganie kierownicy (wynika to z wagi całego układu i chęci odciążenia samochodu). We współczesnych samochodach to praktycznie standard. Cały osprzęt sprawia, że prowadzenie jest przyjemne i dużo bardziej bezpieczne. Jeżeli chcesz sprawdzić jak auto porusza się bez włączonego układu, to poruszaj kierownicą na wyłączonym silniku. Nie jest tak łatwo, prawda?
W samochodach występuje pneumatyczne, hydrauliczne i elektryczne wspomaganie kierownicy. Pneumatyczny typ to system przeznaczony dla aut bardzo ciężkich i dużych. Montuje się go w wersjach ciężarowych i dostawczych. W osobówkach montuje się pozostałe dwa typy. Jak zbudowane jest więc takie wspomaganie kierownicy? Elektryczne jest nowsze i zostało wprowadzone by zaoszczędzić paliwo. Podstawowym typem jest to hydrauliczne i od niego zaczniemy.
Hydrauliczny układ wspomagania kierownicy składa się z kilku elementów, z którego najważniejszym jest pompa wspomagania kierownicy. To serce całej konstrukcji. Pracuje ona przez cały czas. Napędzana jest paskiem klinowym i generuje wysokie ciśnienie na płyn wspomagania kierownicy. Jego działanie przekłada się na pracę przekładni, która wspomaga ruchy kierownicą. Ostatecznie na koła przekazuje je zwrotnica i to jej zadaniem jest pomoc w przekręceniu całego koła.
Wadą hydraulicznego rozwiązania jest pobór paliwa. Napędzenie pompy wymaga energii w postaci około 0,5 litra na 100 kilometrów. Dlatego wymyślono elektryczny system. Składa się on ze specjalnego sterownika na kolumnie kierownicy (umożliwia on np. różne siły wspomagania), silnika wspomagającego i przekładni zębatkowej. Zasada działania jest podobna do hydraulicznego, ale omija pracę pompy i oszczędza paliwo. Do jego działania dalej konieczny będzie olej do wspomagania kierownicy.
Uszkodzenia wspomagania kierownicy – przyczyny i diagnoza
Zarówno elektryczny, jak i hydrauliczny układ narażone są na usterki. Tradycyjne, ciśnieniowe wspomaganie to głównie usterki pompy, która jest bardzo mocno obciążona i złożona z wielu elementów podatnych na uszkodzenia. Podstawową usterką, która może sprawiać, że w twoim aucie zniknie wspomaganie, będzie ewentualne zerwanie paska klinowego napędzającego serce układu. Pasek pod koniec życia wydaje charakterystyczny dźwięk i to ostatni dzwonek na jego wymianę. Pamiętaj, że zerwanie podczas jazdy może być niebezpieczne w skutkach!
Źródło: Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0
Słabsze wspomaganie lub jego częściowy i wyczuwalny zanik może być skutkiem wyeksploatowania pompy. W takim wypadku należy ją oddać do regeneracji (możesz to zrobić w wyspecjalizowanym warsztacie) lub – co jest najbardziej polecanym rozwiązaniem – po prostu ją wymienić. Popularne są również usterki w zwrotnicach (muszą wykonać sporą pracę w szczególnie autach z napędem na przód, gdzie cały mechanizm jest ciężki) i na przekładni. Układ przed usterką będzie wydawał jednak charakterystyczne dźwięki, które powinny być dla ciebie alarmem. Musisz pamiętać też o kontrolowaniu poziomu płynu wspomagania i wymiany go (ten warto zmieniać co około 60 000 kilometrów).
Elektryczne wspomaganie kierownicy
W przypadku elektrycznego systemu wspomagania kierownicy – elementów, które potencjalnie mogą się zniszczyć jest mniej. Łatwiej też o sprawdzenie, bo do diagnostyki wystarczy komputer. Nie znaczy to jednak, że nic tam się nie psuje. Na zniszczenia narażony jest sterownik. Może się przegrzewać, bo częste ruchy kierownicą generują sporą pracę. Podobnie jest z innymi elementami. Choć psują się rzadko, to niestety wymiana układu może być kosztowna – w niektórych autach konieczna jest instalacja nowego układu w całości!
Pamiętaj więc o mądrej eksploatacji wspomagania kierownicy. Samochód z pewnością odpłaci ci to komfortową jazdą w każdych warunkach.
Nie wyobrażam sobie teraz jeździć autem bez wspomagania, w mieście to istna męczarnia musiałaby być.