Trochę o budowie
Szczęka hamulcowa to prosta, ale bardzo wytrzymała konstrukcja składająca się z dwóch części – wspornika i eksploatującej się okładziny ciernej. Okładzina i wspornik tworzą jedną całość, aczkolwiek tylko ta pierwsza narażona jest na maksymalne obciążenie, gdyż jej praca polega na ciągłym tarciu. Jest przez to narażona na trudne warunki działania i szybko się eksploatuje.

Wspornik jest natomiast wzmocnioną, nieruchomą częścią, którą wymienia się rzadziej, Nie znaczy to jednak, że ten element nie zużywa się – przez działanie zewnętrznych warunków (np. atmosferycznych, czy drogowych) wspornik może zakończyć swój żywot. O wymianie tych dwóch elementów szczęk wspomnimy w dalszej części artykułu.

Jak działają szczęki hamulcowe?
Działanie szczęk hamulcowych polega na nieznacznym ruchu. Nacisk rozpieracza powoduje, że te wykonują obrót o bardzo mały kąt. W najpopularniejszym mechanizmie występują dwa typy szczęk – współbieżna, która obraca się zgodnie z ruchem bębna, oraz przeciwbieżna, której ruch jest odwrotny.

Poprzez delikatny ruch, szczęki – a właściwie okładzina – wywiera nacisk na bęben, który stopuje samochód. Po zakończonym procesie hamowania, do pozycji właściwej ściąga je sprężyna naciągowa.

Widzimy więc, że szczęki narażone są na ogromną pracę, gdyż to one odpowiadają za końcowy proces hamowania.

Wymiana i dobór odpowiednich szczęk
Wymiana całego mechanizmu szczęk hamulcowych powinna odbywać się raz na około 5 lat. Na tyle producenci przewidują średni czas eksploatacji wszystkich materiałów, z których stworzony jest wspornik. Z okładzinami jest trochę inaczej – tu ich stan należy sprawdzać podczas każdego przeglądu, gdyż ich wzmożona praca może powodować szybkie zużycie.

Jak dobrać odpowiedni mechanizm? Sprawdzając budowę całego układu bębnowego, w szczególności rozpieracza i sposobu montażu szczęk. Wyróżnia się cztery metody:

a.) Układ simplex – tradycyjny i najczęściej spotykany. Dwa tłoczki działają na szczęki w jednym cylinderku. W tym układzie nacisk na szczęki jest nierównomierny, a to oznacza ich nierówne zużycie.
b.) Układ duplex – tu nacisk na szczęki jest równomierny, a każda szczęka ma swój rozpieracz. Układ jest bardziej kosztowny i bardziej skomplikowany, ale jednocześnie mniej eksploatuje szczęki.
c.) Układ samowzmacniający – to bardziej rozwinięta wersja układu simplex. Dzięki odpowiedniej pracy i zastosowaniu łącznika, szczęki oddziałują na siebie i równomiernie się eksploatują.
d.) Układ duo-duplex – zasada podobna jak w układzie samowzmacniającym, ale z zastosowaniem układu duplex.

Kupując odpowiednie szczęki warto też zwrócić uwagę na grubość okładziny i jej powierzchnię trącą. To bardzo ważne, jeżeli chcemy zachować dłuższy czas pracy części.